Q&A

Home » Q&A

In de afgelopen tijd zijn over diverse onderwerpen vragen gesteld. Hieronder worden veel gestelde vragen behandeld.

Algemeen

Wat is VIVENS?

VIVENS is een inkoopcoöperatie “Coöperatief Verenigd Inkoop en Verbruik van Energie op het Nederlandse Spoorwegnet (VIVENS) U.A.”. De coöperatie is door spoorvervoerders en ProRail in 2008 opgericht om de inkoop en het verbruik van energie (diesel en elektriciteit) te reguleren en de inkoop daarvan te optimaliseren. Daarnaast worden tankinstallaties, welke in het beheer van ProRail zijn, door VIVENS geëxploiteerd.

Wie zijn de bestuursleden van VIVENS?

Bestuur VIVENS

Hoe kan ik contact opnemen met VIVENS?

Contactgegevens

Lidmaatschap

Wie zijn lid van VIVENS?

VIVENS leden

Wie kunnen lid worden van VIVENS?

Lidmaatschap

Hoe wordt je lid van VIVENS?

Lidmaatschap

Wat zijn de lidmaatschapskosten van VIVENS?

Lidmaatschap

Diesel

Waar kan ik diesel tanken?

Tanklocaties

Hoe kan ik diesel gaan tanken op het Gemengde Net?

Toegang tankinstallaties

Hoe krijg ik toegang tot tankinstallaties?

Toegang tot tankinstallaties

Waar kan ik tankpassen of Tags aanvragen?

Toegang tot tankinstallaties

Elektriciteit

Hoe wordt mijn verbruik van elektriciteit afgerekend?

Elektriciteit

Wat is ERESS?

Eress is een non-profit organisatie bestaand uit partners die zich inzetten voor de ontwikkeling, implementatie en levering van Erex, de oplossing voor verrekening van energie voor vervoerders die gebruik maken van een spoorwegnet. Zie voor meer informatie www.eress.eu.

De huidige partners van Eress zijn:

  • Banedanmark (Rail NetDenmark)
  • Bane NOR (Norwegian Government Agency)
  • Infrabel (Belgian Railway Infrastructure Manager)
  • Trafikverket (Swedish Transport Administration)
  • Väyla (Finnish Transport Agency)
  • SBB (Schweizerische Bundesbahnen)
  • ADIF (Spanish Railway Infrastructure Manager)
  • VIVENS (Dutch railway energy procurement cooperative)
Wie is eigenaar van Eress?
De Eress partners zijn gezamenlijk eigenaar van Eress en haar Erex systeem.
Wie kan toetreden tot Eress?
Eress is een partnerschap tussen overheid gestuurde infrastructuur beheerders, overheid gestuurde infrabeheerders die tevens vervoerder zijn en andere instanties die op bepaalde gebieden de rol van infrastructuur beheerder vervullen bij de levering van elektriciteit.

De scope van Eress is het verrekenen van he verbruik van elektriciteit door spoorwegondernemingen die op een spoorwegnet opereren. Partijen die lid willen worden van Eress moeten deze rol voor een spoorwegnet vervullen.

Hoe is de ERESS Board of Directors samengesteld?

De ERESS Board of Directors bestaat uit vertegenwoordigers van de 8 partners/ gezamenlijke eigenaren. Elke vertegenwoordiger is aangesteld door zijn infrastructuur beheerder of andere instantie verantwoordelijk voor de verrekening, de voorzitter is gekozen door de vertegenwoordigers. De ERESS Board of Directors is verantwoordelijk voor de te volgen strategie, de exploitatie en de verdere ontwikkeling van ERESS.

De ERESS Board of Directors bestaat uit de volgende personen:

  • Terje Stømer namens de Noorse Infrastructuurbeheerder, tevens voorzitter van de Eress Board of Directors;
  • Lars Johansson namens de Zweedse Infrastructuurbeheerder;
  • Hans-Erik Fogh namens de Deense Infrastructuurbeheerder;
  • Bart Van der Spiegel namens de Belgische Infrastructuurbeheerder;
  • Juha-Matti Vilppo namens de Finse Infrastructuurbeheerder;
  • Adrian Peter namens de Zwitserse Infrastructuurbeheerder;
  • Freek Dankers namens VIVENS Nederland & Daan Verbaan namens ProRail;
  • Victoria Calleja namens de Spaanse Infrastructuurbeheerder (als gast, zonder stemrecht).

Om de ERESS Board of Directors te ondersteunen/adviseren bij de te volgen strategie, de exploitatie en de verdere ontwikkeling van ERESS is najaar 2016 de Change Advisory Board ingericht. Deze bestaat uit de voorzitter en 3 leden vanuit de ERESS organisatie met daarnaast 3 leden vanuit verschillende organisaties van de partners. Ook in deze board is VIVENS momenteel vertegenwoordigd. Zie ook de ERESS website.

Wat houdt de ERESS partnership overeenkomst in?

De ERESS partnership overeenkomst is een multilaterale overeenkomst tussen partners met als doel het bestuur ten aanzien van de rechten en plichten van elke afzonderlijke partner te regelen.

ERESS is een non-profit organisatie gebaseerd op samenwerking en innovatie waarbinnen de partners zich inzetten voor integratie van nieuwe partners, onder dezelfde voorwaarden als voor de bestaande partners. Eerlijkheid en een evenwichtige verdeling van zowel investeringen als operationele kosten zijn principes die de basis vormen van de overeenkomst.

Is de aankoop van services, goederen e.d. door ERESS onderhevig aan de regels ten aanzien van aanbestedingen?
ERESS dient de aanbestedingsregels in acht te nemen bij het afsluiten van contracten voor het verkrijgen van diensten, services en goederen.
Wat is EREX?

EREX is een efficiënt en flexibel energie verrekeningssysteem. EREX maakt het voor de partners mogelijk aan de eisen te voldoen voor een transparant en non-discriminatoir verrekeningsproces. EREX maakt het voor vervoerders mogelijk hun energieverbruik inzichtelijk te maken en daarmee energie en kosten te besparen. Zie voor meer informatie www.eress.eu.

Voldoet EREX voor mij aan de technische eisen en lokale regels?
Door zijn flexibele ontwerp is EREX tot op dit moment een unieke oplossing voor nationaal- en grensoverschrijdend Europees spoorwegverkeer. Het is dusdanig ontwikkeld dat het zal voldoen aan alle technische eisen van de klant en de lokale en Europese eisen en standaards.

Om continue verbetering te verzekeren en te voldoen aan de eisen ten aanzien van Europese standaards, zijn Eress partners actief betrokken bij het proces tot Europese standaardisatie. EREX is daardoor altijd up-to-date met de nieuwste standaards.

Wat is EVA en waarvoor wordt het gebruikt?

EVA is de naam van de door ProRail ontwikkelde Energie Verzamel Applicatie met de benodigde functionaliteiten om gegevens die nodig zijn voor het verrekenen van tractie elektriciteit in Nederland, te leveren aan het systeem EREX van ERESS. Deze applicatie voldoet aan de geldende EN normen, UIC Leaflet 930 en andere relevante regelgeving.

Bij de ontwikkeling van EVA is als uitgangspunt genomen dat de gekozen oplossing toekomst vast is (ook voor een moment dat VIVENS niet meer zal bestaan en er verrekend worden) en voldoet aan eisen van vertrouwelijkheid, transparantie en gelijk behandelen van alle vervoerders.

Moet de data over treinpaden, materieelinzet en tonnage op dagelijkse basis – de realisatie – worden geleverd? Moet ook de dienstregelingplanning in de systemen opgenomen worden?
Deze gegevens moeten inderdaad op dagelijkse basis geleverd worden.
Bij de verrekening van elektriciteit wordt ook met gewichten gewerkt. Welke gewichten worden in een database opgeslagen? Is dat met of zonder reizigers? 40% van de gemiddelde bezetting per treinstel? Wat wordt gedaan met leeg materieelritten?
In principe wordt de gemiddelde bezettingsgraad aangehouden. Omdat de kentallen per bak-km omgerekend worden naar per ton-km met die zelfde gemiddelde massa, gaat door schatting van de massa geen nauwkeurigheid verloren. ProRail levert de ton-km gegevens, daarmee is de methodiek in ieder geval consistent met de basis voor de gebruiksvergoeding.
Hoe is te zien dat er meerdere gekoppelde treinstellen – met elk een eigen meter – in een trein rijden?
Dat blijkt uit de materieelomloop die de vervoerder aanlevert (welke materieeleenheden ingezet op welk treinnummer over welk trajectdeel) samen met de unieke combinatie van voertuig en meter door middel van 12-cijferig EVN (European Vehicle Number).
Wordt nu op treinstel niveau, tractie-eenheid of op treinniveau gemeten?

Wanneer een energiemeter is toegelaten, worden de gegevens van elke energiemeter gebruikt, bij gekoppelde eenheden met en zonder energiemeter wordt het verbruik van de gehele trein geschat op basis van kentallen. Deze verrekenmethodiek is door de VIVENS leden goedgekeurd. Een beschrijving is [hier] te vinden

Worden de ondeelbare treinstellen als een eenheid gezien? Of wordt er per bak gerekend? Telt de motorbak dan wel of niet mee?
De gekoppelde eenheid die een meter heeft wordt als één eenheid gezien en de massa van die eenheid wordt gebruikt als basis voor de validatie (schatten verbruik op basis van trein-km en ton-km).
Wordt voor de verrekening op enkele specifieke punten gemeten –bijvoorbeeld punten die op de drukste stukken tussen Maastricht Noord en Meerssen liggen en tussen Nijmegen Heyendaal en Mook/Cuijk, of worden de gegevens van hele trajecten meegenomen?

De meetgegevens over het hele traject worden gebruikt. Ook verbruik gegevens van ritten met leeg materieel worden meegenomen en die van rangeerbewegingen. Verbruik bij stilstand is ook in de meter gegevens terug te zien. Ook die gegevens worden meegenomen bij de verrekening.

Voor meer informatie over de verrekenmethodiek, zie [hier]

ProRail kent de materieel relaties en treinsamenstelling in de planning, die leveren worden door vervoerders nu ook al aan ProRail geleverd. Kunnen die gegevens niet direct gebruikt worden?
Via het EVA-systeem worden inderdaad alle benodigde gegevens die bij ProRail beschikbaar zijn ten behoeve van de verrekening gebruikt (incl. de benodigde planning en realisatie gegevens van omlopen).
Het ligt voor de hand dat ProRail de meest geschikte partij is om ook de realisatiegegevens te leveren. Zo niet, dan wordt de vervoerder met een grote administratieve last opgezadeld en moeten er flinke IT investeringen gedaan worden. Levert ProRail de realisatiegegevens voor de verrekening?
Dit is juist. Afspraken zijn gemaakt met ProRail over welke gegevens zij en onder welke voorwaarden zij deze gegevens leveren voor de verrekening van het energieverbruik.
Ik heb een energiemeter op mijn treinstel / locomotief, kan ik op basis daarvan mijn elektriciteitsafname afrekenen?

Om treinritten te kunnen afrekenen op basis van het gemeten energieverbruik (in plaats van geschat energieverbruik), moet een spoorwegonderneming zijn tractiematerieel (tijdig) voorzien van een EnergieMeetSysteem (EMS) of kortweg energiemeter. Daarnaast moet de spoorwegonderneming aantonen dat het EMS en de inbouw ervan voldoet aan de hieraan gestelde eisen. De eisen en de wijze waarop de informatie moet worden ingediend staan beschreven in het document “Registratie- en toelatingsprocedure voor tractiematerieel”.

Door het verstrekken van informatie over (de inbouw van) het EMS toont een spoorwegonderneming vooraf aan dat het EMS aan de gestelde eisen voldoet. Deze informatie moet, voor elk EMS, worden overlegd aan de CP-Admin-NL. Na ontvangst van de complete informatie en de controle ervan besluit de CP-Admin-NL over de acceptatie en toelating (tot verrekening op basis van meetdata uit het EMS). CP-Admin-NL registreert elk toegelaten EMS in EREX (systeem voor verrekening).

Wat is een EVN-nummer?
Dit is het unieke “European Vehicle Number”. Dit unieke UIC-identificatiemarkering voor tractiemateriaal is een standaard voor het identificeren van treinstellen zoals locomotieven en treinstellen die trekkracht leveren.
Wat betekent CP-Admin?

Om via energiemeters (EMS) en dus via deze methodiek te kunnen afrekenen moeten de energiemeters aan specifieke eisen voldoen en geregistreerd en gevalideerd worden. Voor dit proces is de CP-Admin het aanspreekpunt. De CP-Admin is eindverantwoordelijk voor het proces voor het accepteren en registreren van tractie-eenheden en EMS van spoorvervoerders met het oog op energie-afrekening. VIVENS heeft EastVision opdracht gegeven om deze rol van CP-Admin uit te voeren. Voor alle vragen over de toelating en registratie van energiemeters en de verwerking van de meetgegevens in het EREX-systeem kan contact opgenomen worden met de CP-Admin.

Wat betekent Settlement Responsible?
De uiteindelijke verwerking van de verbruiksgegevens en het maken van de maandelijkse afrekening gebeurt onder verantwoordelijkheid van de “Settlement Responsible”. Voor deze rol heeft VIVENS Hellemans Consultancy ingehuurd. Voor vragen met betrekking tot de afrekening kan contact opgenomen worden met de ettlement Responsible.
Wat wordt verstaan onder revisie van een treinstel?
Dat is niet exact omschreven, wij gaan er van uit dat een uitgebreide revisie/modernisering en een beperkter wijziging die toelating plichtig is en binnen de scope valt van de huidige verordeningen ENE 1301/2014, LOC&PAS 1302/2014 en 2018/868, in ieder geval de verplichting oplevert om een EN50463 conform meetsysteem te installeren. Uiteindelijk zal IL&T dat bepalen bij het vaststellen van de toelatingsbasis.
Wie schaft de meters aan c.q. koopt collectief in? / VIVENS?
Vervoerders dienen zelf te zorgen voor de aanschaf van energiemeters. Vanaf 2015 is het verplicht om een meter bij nieuwbouw of revisie in een treinstel te plaatsen.
Wie betaalt de inbouw en wat is de rol van de leasemaatschappij? (Geeft IL&T subsidie?)
Vervoerders dragen zelf de kosten voor de inbouw van energiemeters. Er is geen subsidieregeling zoals bijvoorbeeld voor stille remblokken. Lease maatschappijen maken hun eigen afspraken om de verhuurbaarheid en inzetbaarheid van hun assets te garanderen.
Wie is eigenaar van de meters, VIVENS of de vervoerder?
De vervoerder, als deze de meter betaald heeft, als de lease maatschappij het betaalt uiteraard de lease maatschappij.
Is er een grote pool genormeerde en geijkte meters beschikbaar die eenvoudig verwisseld kunnen worden? Dat voorkomt dat de vervoerders zelf meters in voorraad moeten houden.
Er is geen pool van genormeerde en geijkte meters beschikbaar. Dat zou een gemeenschappelijk inkoop traject met Europese aanbesteding hebben betekend wat zou kunnen botsen met keuzes die materieel fabrikanten en vervoerders al gemaakt hebben. Zie de vragen/antwoorden hierboven.
Wie ijkt de meters jaarlijks?
IJken en kalibreren wordt vaak door elkaar gehaald, uitgangspunt is dat hier kalibreren wordt bedoeld. Regelmatig kalibreren moet onderdeel zijn van de instandhouding van de meters. De regelgeving geeft alleen richtlijnen voor periodieke controle op basis van opgave van de leverancier over o.a. levensduur. Voorbeeld: Microelettrica geeft aan dat hun EMS minstens de eerste 15 jaren niet gekalibreerd hoeft te worden.
Wie controleert de geijkte meters? Hoe is uit te sluiten dat er niet gesjoemeld wordt?

De leverancier ijkt/kalibreert de meters op basis van de geldende normen/standaards en dient aan te kunnen tonen en te verklaren dat zijn product hieraan voldoet. Dit wordt zelfdeclaratie of fabrikantenverklaring genoemd. Een Notified Body (NoBo), een door de overheid aangewezen keurings- of testinstituut, test of het product aan de daarvoor geldende (Europese) richtlijnen voldoet.

Een periodieke steekproefsgewijze controle op de meters is ook mogelijk, waarbij de uitkomst van een vooraf vastgesteld representatief aantal gecontroleerde meters bepalend is voor wel of geen noodzakelijke kwalitatieve vervolgacties op alle meters, zoals kalibratie.

Over bovenstaande punten en andere technische zaken gerelateerd aan een energiemeter en installatie daarvan is veel te vinden via het VTE Portal. Zie http://www.vte-portal.nl/

Om te weten hoe te moeten voldoen aan de EU spoorweg standaards op het gebied van energie, zie conformity-assessment-guidelines-2017

Recupereren van de stroom: Hoe wordt de terug geleverde stroom gemeten? Wat gebeurt er met de terug geleverde stroom als er geen gebruiker is? Hebben de meters een dubbele teller die zowel het gebruik als de terug geleverde stroom registreren?
De meter meet aan de pantograaf wat er in- en uit gaat. Als er geen trein in de buurt is, gaat het potentieel terug te leveren stroom door de remweerstanden, en dus niet via de meter terug de bovenleiding in. De meter zal terug geleverde stroom salderen met de opgenomen stroom.
Hoe wordt gesignaleerd dat een meter defect is?
Er worden geen meetgegevens ontvangen in DCS en EREX, hiervan geeft EREX een melding. Als problemen aan DCS- en EREX zijde zijn uitgesloten moet het probleem bij de meter liggen. Dit kunnen vervoerders zelf nagaan in EREX.
Hoe wordt gesignaleerd dat data overdracht via GSM-R of 3G niet of wel plaats vindt?
Er worden geen meetgegevens ontvangen in DCS en EREX, hiervan geeft EREX een melding. Als problemen aan DCS- en EREX zijde zijn uitgesloten moet het probleem bij de meter liggen. Dit kunnen vervoerders zelf nagaan in EREX.
Hoe lang worden gegevens in het geheugen van de meter opgeslagen bij defecte zendmodule (GSM-R of 3G)?
In alle omstandigheden minimaal 60 dagen (conform EN50463-3).
Wat is een DCS?
Een DCS is een Data Collection Systeem. Dit is een computertoepassing welke gekoppeld is aan de energiemeters in de trein die het proces van gegevensverzameling vergemakkelijkt, waardoor op een systematische manier de specifieke, gestructureerde verbruiksinformatie kan worden verzameld en aan EREX wordt verzonden.
Is er een meekijk functie voor vervoerders?
Ja, via het DCS als daar een abonnement op genomen is en anders kunnen de eigen gegevens in EREX bekeken worden.
Krijgt de vervoerder een signaal als een treinstel geen data levert?
Dat is mogelijk. Het moet onderdeel zijn van de gesprekken met een leverancier over de specificaties t.a.v. diagnose functies van EMS en DCS en daarvoor aanwezige/benodigde interfaces.
België: In België is de afrekening middels energiemeters geregeld. Is dat hetzelfde systeem als welke in Nederland wordt gebruikt?
Dit klopt, ook in België is aangesloten bij ERESS en wordt het EREX-systeem gebruikt.
Duitsland: heeft Duitsland een ander systeem welke gebruikt wordt voor de afrekening middels energiemeters?
Duitsland heeft een eigen systeem ontwikkeld waarmee de gegevens van de energiemeters worden verwerkt. Ook dat systeem voldoet aan de nieuwe EU Verordening, waardoor het systeem compatibel is en informatie kan uitwisselen met EREX.
Bij de grensoverschrijdende verbindingen met Duitsland zijn verschillende elektriciteitssystemen in gebruik. Moeten de treinen op deze verbindingen 2 meters hebben of volstaat de Nederlandse meter?

De verbindingen zijn o.a.:

  1. Arnhem Zevenaar Emmerich Duisburg – (Abellio) 1,5kVDC 25kVAC NL|D 15kVAC
  2. Maastricht – Heerlen – Aachen 1,5kVDC NL|D 15kV AC
  3. Hengelo – Bad Bentheim – Osnabrück 1,5kVDC NL|D 15kVAC
  4. Venlo – Hamm alleen 15kVAC

Eén genormeerde meter conform EN50463 (waaraan de meters in Nederland moeten voldoen) volstaat.

Hoe vindt verrekening en facturatie plaats voor het Duitse deel?
Na de migratie binnen hetzelfde stelsel en volgens de zelfde protocollen als EREX, Nederlandse vervoerders zullen de gegevens via EREX-NL binnenkrijgen omdat het systeem weet dat de vervoerder onder het NL verrekenstelsel valt en daar gevestigd is.
Hoe is dat bij Cargo en ICE geregeld en is de daar gebruikte methode werkbaar voor reizigerstreinen die tussen NL en D pendelen?
Zowel spoorgoederenvervoerders als vervoerders van hogesnelheidstreinen gebruiken allemaal hetzelfde afrekensysteem (in Nederland EREX). Daarmee zijn er geen problemen meer voor de afrekening van grensoverschrijdend vervoer.